spot_img
Ana SayfaEndemik(Yerli) TürlerKaradenizin Haşin Delikanlısı: ...

Karadenizin Haşin Delikanlısı: Trabzon Gugullisi

Folluk Dergisi olarak misyon değerlerimiz çerçevesinde yerli ırklarımıza özel önem vermekteyiz. Biyolojik mirasımız olarak gördüğümüz bu yerli tavuk ırklarımızla ilgili olarak yayınlar yapıp farkındalık oluşturmayı, kamuoyu ve yetkililerin dikkatini çekmeyi amaçlamaktayız. Ulusal hazinemiz olan bu gen kaynaklarımızın katma değere dönüştürülmesine ve ekonomiye kazandırılmasına hizmet etmek istiyoruz. Bu amaçla son sayımızın kapak konusu olarak Trabzon Gugulli Tavuklarını belirledik. Trabzon Süs Tavukları ve Bahçe Hayvanları Derneğinin daveti üzerine Trabzon’a bir seyahat gerçekleştirdik. Gugulli tavuklarını anavatanında gözlemledik, üretici-hobici dostlarla tanıştık, röportajlar ve çekimler gerçekleştirdik. Bu röportaj ve çekimlere dergimizin YouTube kanalı olan Folluk Tv’den ulaşabilirsiniz. Trabzon seyahatimiz boyunca Karadeniz insanının misafirperverliğini en güzel şekilde temsil eden ve bizi en iyi şekilde ağırlayan Trabzon Süs Tavukları Dernek üyelerine teşekkürü bir borç biliyoruz.

Gugulli Tavukları en az 100-150 senedir yani 3-4 nesildir Doğu Karadeniz coğrafyasında varlığı bilinen endemik bir tür. Ne acıdır ki; bir çok endemik türümüzde olduğu gibi süreç içerisinde popülasyonu ciddi şekilde azalmış ve başka ırklarla melezlenme sonucu neredeyse yok olmayla karşı karşıya kalmış. Trabzonlu bazı hobici dostların gayretleriyle bu ırkın yok olmasının önüne geçilmeye ve korunmaya çalışılmış. Türün son orijinal örnekleri yüksek dağ köyleri ve yaylalardan toplanarak korunmuş ve çoğaltılmaya başlanmış. Şimdilerde ise hobiciler arasında meraklıları hızla artmakta ve yaygınlaşmaya başlamış durumda. Trabzon Süs Tavukları Derneği nezdinde bazı tanıtım çalışmalarına imza atılmakta ve hatta Trabzon Gugullisi’nin Yerli Gen Kaynağı olarak tescil çalışmaları da başlamış durumda. Bunlar çok sevindirici gelişmeler. Kaybolmaya yüz tutmuş bir yerli gen kaynağının korunup tanıtılmaya  çalışılması ülkemiz adına çok büyük bir hizmettir. Folluk Dergisi olarak bu süreçte emeği geçen herkesi kutluyor ve çok teşekkür ediyoruz.

Gugul eski Türkçe tomurcuk anlamında kullanılırdı, yine Orta Asya Türk lehçelerinde  kekil kelimesi saçın ön kısmı ve şapka anlamında kullanılmaktadır. Bunlardan anlaşılan gugullu tavuk ifadesi tomurcuk kafalı, şapkalı tavuk anlamına gelmektedir. Günümüzde halen Orta Asya kırsalında köy tavuğu olarak yetiştirildiğinden bahsedilmektedir. Azerbaycan’da bunlara kekilli tavuk-kekilli horoz denmektedir. Ülkemizin birçok yöresinde görülmekle birlikte en geniş popülasyonu ve en iyi örnekleri  Doğu Karadeniz bölgesi ve özellikle Trabzon çevresinde yetiştirilmektedir.

Bazılarına göre; Gugulli tavukları, Doğu Karadeniz bölgesindeki köy tavukları ile Fizanların kırılmasıyla ortaya çıkan yeni bir fenotip olduğu iddia edilmekle birlikte doğruluğu ispata muhtaçtır. Yerel yetiştiricilere göre fizan tavukları Trabzon bölgesinde 2000 li yıllardan sonra getirilmiş ve yetiştirilmeye başlanmıştır. Oysa ki Gugulli tavuklarının en az 3-4 nesil yaklaşık 100-150 yıldır bölgede yetiştirildiği bilinmektedir.

Gugulli tavuklarının en karakteristik özelliği, kafasında tas-et diye adlandırılan bir kemik çıkıntısının olmasıdır. Bu kemik çıkıntısı civcivlerinde bile gözlenmektedir. Gugulli kombine bir tavuk ırkıdır. Yani yumurta verimi yüksek ve karkas et ağırlığı fazladır. Bunun dışında görsel olarak süs tavuğu kategorisinde değerlendirilebilecek güzellikte hayvanlardır. Dik ve heybetli yürüyüşleri, tepeli ve yana yatık ibik görünümleriyle yetiştiricilerin beğenisini çekmektedirler.

Bazı hobici-yetiştiricilerin çabalarıyla korunmaya ve tanıtılmaya çalışılmaktadır. Özellikle Trabzon Süs Tavukları ve Bahçe Hayvanları Yetiştiricileri Derneği Başkanı Mehmet Er ve ekibinin çalışmalarıyla kamuoyunda farkındalık oluşturacak etkinliklere imza atılmaktadır. En son  Petzoo 2020 İstanbul Fuarında dernek olarak stand açılarak ziyaretçilere tanıtımı yapıldı. TSHF, Trabzon Derneği ve Akdeniz Üniversitesinden Doç. Dr. Demir Özdemir’in çalışmalarıyla yerli ırklarımızdan biri olarak tescil çalışmaları sürdürülmektedir.

Erkan Filiz
Erkan Filizhttps://www.follukdergisi.com
1980 Edirne doğumlu evli ve bir kız çocuk babası. İstanbul Süs Tavukları ve Bahçe Hayvanları Yetiştiricileri Derneği’nin Eski Genel Sekreteri, Sultan Tavukları Kulübü’nün Kurucu Başkanı ve halen Başkan Yardımcılığı görevini üstlenmektedir. Folluk Dergisi’nin kurucusu ve editörlüğünü yürütmektedir. Tavukçuluk, Kanatlı Yetiştiriciliği ve evcil hayvan malzemeleri sektörlerinde faaliyet gösteren ticari işletmelerinde iş hayatını sürdürmektedir.

Popüler