Hünkâri güvercini, renk ve desen çeşidi olarak zengin olan, asil duruşlu, pare(para) olarak ifade edilen tüylerindeki işlemesi ile zarafet güvercinidir.
Osmanlı imparatorluğu döneminde Manisa’da şehzade sarayında oluşturulmuş güvercinimizdir. Bugün Türkiye’nin dünya üzerine yayılmış en meşhur güvercinidir.
İsmi
İsmini Hünkar’dan alan Hünkâri, yöresel olarak ‘paralı bango’, ‘pareli azman’ gibi başka isimler kullanılmış olsa da genel ismi Hünkâri dir. Pare veya para, hünkâri’nin temel özelliği olan tüylerindeki işleme(nakış) süsüdür. Azman ve Bango kelimesi ise sadece bir ırk için değil, birçok kısa gagalı için kullanılan genel isimlerdir. Örnek: Bulgar bangosu, Bulgar azmanı, Denizli bangosu, Manisa azmanı gibi.
Uluslararası isim olarak İngilizce Oriental frill, genel olarak hünkârinin ismi olarak bilinip kullanılsa da, sözlük anlamı olarak Doğu fırfırı, doğuya özgü fırfır, yani Doğu güllü güvercinidir. Ülkemize ait olan kısa gagalı güvercinler kastedilmiştir.
The pigeon book 1910 Yazar Alfred Osman’ın kitabında, Vizor, Domino, Blondinette, Turbiteen, Satinette olarak Oriental frills kullanılmış.

Yazar James C. Lyel 1887 yazdığı Fancy Pigeons’ kitabında oriental yani doğu kelimesi yerine TURKISH FRILLED PİGEONS olarak isimlendirmiştir. Domino ,Satinette, Blondinette, Turbiteen, Vizor olarak resmedilmiştir.
Klasik Hünkâri ve Modern Hünkâri
Hünkâri kendi yavrusuna bakabilen, 320 gram civarı hünkâri güvercininden gagası daha küçük olan, fiziği daha büyük, temel bazı özellikleri aynı kalsa da, büyüklük, gaga ve kafa şekli olarak farklılaşan modern hünkâri oluşturulmuşdur. İlk versiyona hünkârinin atası olduğu için Orijinal veya Klasik Hünkâri denilmektedir. Yetiştiriciler Klasik ve Modern hünkâri olarak iki form olarak beslemekte ayrı yarışmaktadır.

Modern hünkâriler çok küçük gagası sebebiyle özel bakım isteyen güvercinlerdir. Kendi yavrusu büyütememekte, bakıcı güvercinlere ihtiyaç duyulmaktadır.
Orijinal(Klasik) hünkâriler ise daha doğal ve bakım kolaylığı olan güvercinlerdir.
Klasik Hünkâri ve Modern Hünkâriboyut farkı
Hünkâriler gövde işlemelerine göre 6 gruba ayrılabilir
Bunlar:
- Düz Hünkâriler (Gövde işlemeli);
- Kanat Hünkâriler (Kanat ve kuyruk işlemeli);
- Kesme Hünkâriler (Yalnız kuyruk işlemeli);
- Karabaş Hünkâriler (Kafa renkli, kanat ve kuyruk işlemeli);
- Şeş Hünkâriler (Vücut tüyleri nokta çilli veya da kırçıllı, kuyruk işlemeli);
- Kül (Şekeri) Hünkâriler (Tüm gövde işlemeli)
Renk ve Desen Sınıflandırması
1- Düz (Gövde İşlemeli) Hünkâriler
Tüm vücut renkli olup, beyaz tüy yoktur. Bu grup, 4 farklı desen biçemine göre alt gruplara ayrılmaktadır. Bunlar; Ozan, Çavuşlu, Sümbüllü, Boğma:
1.1-Ozan: Başından kuyruğa doğru orantılı şekilde renk değişiminin görüldüğü, baş renginden beyaza dönen desen şeklidir. Dört ana renkten oluşur; bunlar: kara ozan, kırmızı ozan, kula ozan, sarı ozan.

1.2-Gövde İşlemeli Çavuşlu: Kanat gövdeye yakın renktedir ve sadece kanatta iki çizgi şeklinde bölüm parelidir. Kuyruk paresi padişah mührü denilen nokta pare şeklindedir. Yaygın renkler, siyah, kırmızı, sarı, kula(kahverengi), mavi, gümüş, şeker, sarı-gümüşü içerir.
1.3-Sümbüllü: Gövde paresiz ya da dantelsiz, kanat tamamen parelidir; kuyruk nokta pare şeklindedir. Siyah, kırmızı, kahverengi, kızıl kahverengi, sarı, çamkabuğu, mavi, gülkurusu, haki, altuni gibi sümbüllüler yaygın olanlardır.

1.4-Boğma: Baş kısmına kadar boyun dâhil pare işlemeli olan gövde işlemeli hünkâri grubudur. Kuyruk pareleri yelpaze denilen bütün kuyruk tüyünü kaplayan pare şeklindedir. Dört ana renkten oluşur; bunlar: siyah, kırmızı, kula/kahverengi ve sarı.

2- Kanat (Kanat ve Kuyruk İşlemeli) Hünkâriler
Uçuş tüylerine kadar renkli olacak biçimde sadece kanat ve kuyruk renkli, kalan vücut rengi beyaz olan hünkârilerdir. Kanat pare ya da işleme (dantel) durumuna göre iki grupta toplanabilir: Düz ve Çavuşlu Kanat
2.1-Düz Kanat İşlemeli Hünkâriler: Kanat uçuş tüylerine kadar renkli ve parelidir. Kuyruk paresi güvercinin rengine göre yelpaze ya da nokta pare şeklinde değişir. En iyi bilineni farklı renk tonlarında da olabilen çamkabuğu kanattır. Siyah, kırmızı, mavi, sarı, kula ve ödü kanat renk gruplarıdır.

2.2-Çavuşlu Kanat İşlemeli Hünkâriler: Kanat uçuş tüylerine kadar renklidir; sadece kanatta 2 çizgi şeklinde bölüm pareli yani çavuşludur. Kuyruk paresi hünkârinin rengine göre değişir. En yaygın renk mavi, gümüş-kül, çikolata ve şekeri kırmızı ya da açık mordur (lavanta).

3- Kesme (Kuyruk İşlemeli) Hünkâriler
Sadece kuyruk (kuyruk altı tüylerle birlikte) renkli ve parelidir, diğer tüyler beyazdır. Pare, nokta ya da yelpaze pare biçimli olabilir. Siyah, mavi, kızıl kahve ve kula kesme yaygındır (Daha nadir olmakla birlikte, sarı ve kırmızı kesme renk çeşitleri de görülür.

4- Karabaş (Renkli Kafalı, Kanat ve Kuyruk İşlemeli) Hünkâriler: Baş, kanat ve kuyruk renkli, vücudunun kalan yerleri beyazdır. Kanat uçuş tüylerine kadar renklidir. Kuşun renkli bölümü tamamen pareli (dantelli) olan desen grubu olduğu gibi, kanatta iki kuşak şeklinde paresi olan (çavuşlu) desen grubu da vardır. Kanat renk ve desenine göre kuyruk tamamen pare veya nokta pare olabilir. Yaygın renkleri, siyah, kahverengi, mavidir.

5- Şeş (Vücut Nokta Çilli, Kuyruk İşlemeli) Hünkâriler:Vücut tüyleri kırçıllı ve/ya da nokta çilli ve kuyruk işlemelidir. Baş, göğüs ve kanatlar orantılı şekilde beyaz üzerine renkli tüy ya da renkli tüy üzerine beyaz tüy işlemelidir. Kuyruk çoğunlukla parelidir. Orantısız, tek bir noktada toplanmış farklı renkler ise, çil değil lekedir, birbiri ile karıştırılmamalıdır.

6- Kül (Tüm Gövde işlemeli) Hünkâriler: Kül (Şekeri) hünkârilerde, tüm vücut, baş dâhil işlemelidir. Açık mor (lavanta), gri, kahverengi, siyah, sarı, kırmızı renkler de görülür. Kuyruk yelpaze pare şeklindedir. Bu desende, parelerin çok açılması ile beyaza dönme ve parelerin kaybolması tehlikesi vardır.

Hünkari Irk Özellikleri
